ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου):

Τα μέλη της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Πολίτες του Πλανήτη» ετοιμάζονται για το πανευρωπαϊκό τους συνέδριο σε ένα νησί του Αιγαίου. Όμως, λίγους μήνες πριν από το συνέδριο, μια νεαρή φώκια, αγαπημένη και προστατευόμενη μιας φιλικής τους οργάνωσης οικολόγων, βρίσκεται νεκρή, μαχαιρωμένη, σε μια έρημη παραλία του νησιού.

Από την ίδια κιόλας μέρα οι ήρωες -τρεις εθελοντές που σχηματίζουν ερωτικό τρίγωνο, ένας ηλικιωμένος καθοδηγητής τους ένας ιδιόρρυθμος σύντροφος εξωτικής καταγωγής και μια πωλήτρια παγωτών- βρίσκονται αντιμέτωποι με ανεξήγητα φαινόμενα και αινιγματικές συμπεριφορές. Κυρίως, όμως, βρίσκονται παγιδευμένοι σ' ένα ακούσιο παιχνίδι συλλογικής ενοχής - και ατομικής ευθύνης. Που, από το φόνο και μετά, στοιχειώνει κάθε τους προσπάθεια για συνύπαρξη και δημιουργία.

Για χάρη και των αθώων και των ενόχων πρέπει να φέρουν την αλήθεια στο φως.

ΚΡΙΤΙΚΗ (Γράφει ο Δημοσθένης Κούρτοβικ, ΤΑ ΝΕΑ - ΒΙΒΛΙΟΔΡΟΜΙΟ, 08.03.2003):

Εθελοντισμός χωρίς εθελοντές

Ένα μαχαίρι αστράφτει στο φεγγαρόφωτο και ο Ιάσονας πέφτει νεκρός με κομμένη την καρωτίδα. Στην έρημη ακρογιαλιά, κάποιος σκύβει πάνω από το πτώμα, το χαϊδεύει κι έπειτα πετάει το μαχαίρι στη θάλασσα.

Έτσι αρχίζουν Οι εθελοντές της Νιόβης Λύρη. Σαν αστυνομικό μυθιστόρημα. Και μάλιστα θα ακολουθήσουν τους βασικούς κανόνες του είδους σε όλη τη γραμμή, με τη διαρκή παραπλάνηση του αναγνώστη ως προς την ταυτότητα του δράστη και με την τελική συνάθροιση των υπόπτων, κατά την οποία ο γνώστης της αλήθειας θα αποκαλύψει τον ένοχο με μια παράσταση - μια αληθινή παράσταση με μαριονέτες και παντομίμα, αντί για το καθιερωμένο ρητορικό σόου του ντετέκτιβ σε τέτοια βιβλία.

Όμως Οι εθελοντές δεν είναι ακριβώς, ή δεν είναι μόνον, ένα αστυνομικό μυθιστόρημα. Γιατί ο Ιάσονας δεν ήταν άνθρωπος, αλλά φώκια. Μια Μonachus monachus, που ζούσε προστατευμένη και χαϊδεμένη από τους οικολόγους στο θαλάσσιο πάρκο ενός αιγαιοπελαγίτικου νησιού. Ώστε λοιπόν έχουμε να κάνουμε με ένα οικολογικό θρίλερ; Μάλλον με ένα αντι-οικολογικό θρίλερ, θα απαντούσα, διευκρινίζοντας όμως ότι αυτό το «αντί» δεν έχει στόχο τις οικολογικές ευαισθησίες καθ' εαυτές, αλλά την όχι πια εντελώς διαφανή, όχι πια εντελώς ανιδιοτελή λειτουργία των οικολογικών και γενικά των μη κυβερνητικών οργανώσεων στις μέρες μας.

Η Νιόβη Λύρη, η συγγραφέας των Εθελοντών, γεννήθηκε το 1957 στην Αθήνα και εργάζεται ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση. Αυτό είναι το δεύτερο μυθιστόρημά της, έπειτα από το Μαχαίρι στην μπότα, που κυκλοφόρησε το 1997 από τις εκδόσεις «Οδυσσέας», αλλά ας πούμε ότι διέλαθε της προσοχής μας, αν και είναι εξίσου πιθανό να μην το λάβαμε ποτέ. Τόσο πιο ευχάριστη ήταν η έκπληξη που μας επιφύλασσαν Οι εθελοντές, αφ' ενός για το πρωτότυπο και τολμηρό θέμα τους, αφ' ετέρου γιατί μας έδωσαν την ευκαιρία να ανακαλύψουμε μια εξαιρετικά επιδέξια αφηγήτρια.

Τέσσερις νέοι άνθρωποι πρωταγωνιστούν σ' αυτό το μυθιστόρημα, μέλη και οι τέσσερις της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Πολίτες του Πλανήτη». Ο Χάρης, τελειόφοιτος του Πολυτεχνείου, που έχει ακαθόριστες ανησυχίες και ονειρεύεται να γυρίσει τον κόσμο με τη μηχανή του, γράφτηκε στην οργάνωση επειδή δεν έβρισκε πιο ενδιαφέρουσα απασχόληση. Εκεί γνωρίζεται και τα φτιάχνει με τη Μαρία, γραφίστρια, που σε αντίθεση με αυτόν είναι από τα πιο δραστήρια μέλη. Ο Ανέστης, πάλι, παλιός φίλος της Μαρίας, γραφίστας και αυτός, ταλαντούχος όσο και αλλοπρόσαλλος, συμμετέχει από καιροσκοπισμό, επιζητώντας «μπίζνες» με τα σχέδιά του. Ο τέταρτος της παρέας είναι ο Ελληνοαμερικανός Άλεξ, κοσμογυρισμένος, κάπως μελαγχολικός και εσωστρεφής, αλλά πολύ δεμένος με τη Μαρία. Εκτός από τους τέσσερις νέους, σημαντικό ρόλο παίζει στο μυθιστόρημα κι ένας μεσήλικας που όλοι στην οργάνωση αποκαλούν με σεβασμό «προφέσορα» και τον αναγνωρίζουν ως πνευματικό καθοδηγητή τους.

Οι «Πολίτες του Πλανήτη» οργανώνουν το πανευρωπαϊκό τους συνέδριο στο νησί του κακότυχου Ιάσονα, σε συνεργασία με μια τοπική οικολογική ομάδα. Το συνέδριο αρχίζει κάτω από τη βαριά σκιά του ανεξήγητου φόνου της αγαπημένης φώκιας των οικολόγων και διαλύεται κακήν κακώς όταν έρχεται η είδηση του μεγάλου σεισμού στην Τουρκία (βρισκόμαστε στον Αύγουστο του 1999). Από εκεί και πέρα οι τέσσερις νέοι παύουν ουσιαστικά να ασχολούνται με την οργάνωση και ακολουθούν καθένας τον δικό του δρόμο. Κάποιοι από αυτούς, όμως, δεν έχουν ξεχάσει το φονικό. Και, δύο χρόνια αργότερα, φροντίζουν να συγκεντρωθούν όλα τα πρόσωπα της ιστορίας στο νησί, όπου δίνεται και η οριστική απάντηση στο αίνιγμα. Μια απάντηση που υποδεικνύει ότι ο Ιάσονας δολοφονήθηκε στο όνομα εκείνων ακριβώς των σκοπών που συμπεριλάμβαναν την προστασία του...

Σκληρή κριτική, δηλαδή. Διότι η επιπόλαιη έως υστερόβουλη στράτευση στις μη κυβερνητικές οργανώσεις, όπως την περιγράφει η συγγραφέας μέσα από τη συμπεριφορά των χαρακτήρων της, αποδεικνύεται το μικρότερο κακό. Το μεγαλύτερο - που εξάλλου δεν αποφεύγεται χάρη στο μικρότερο, όπως συμβαίνει όταν ισχύει η λογική τού «το μη χείρον βέλτιστον» - είναι η αυτονόμηση του γραφειοκρατικού μηχανισμού και αυτών επίσης των οργανώσεων, ώς το σημείο της σύγκρουσης με τους πρωταρχικούς σκοπούς τους. Και αν για το πρώτο θέμα θα μπορούσε κανείς να καταλογίσει στη συγγραφέα μεροληψία, ίσως και κάποιον ισοπεδωτισμό, για το δεύτερο και σοβαρότερο η κριτική της δεν δικαιολογείται άραγε από την πρακτική τέτοιων φορέων; Απέχουμε ήδη πολύ από την εποχή που οι μη κυβερνητικές οργανώσεις βασίζονταν αποκλειστικά στον ιδεαλισμό των μελών και των συνεργατών τους. Ο μηχανισμός τους έχει γίνει τόσο πολύπλοκος ώστε η διατήρησή του (και η διατήρηση των προνομίων που κάποιοι έχουν συνδέσει με αυτόν) φαίνεται όλο και συχνότερα σαν αυτοσκοπός.

Η Νιόβη Λύρη διηγείται την ιστορία της με λιτό, κοφτό, σχεδόν ψυχρό ύφος, που στην αρχή ίσως δίνει την εντύπωση μιας κάπως επιδερμικής καταγραφής. Γρήγορα, όμως, αντιλαμβάνεται κανείς ότι η πρώτη αυτή εντύπωση ήταν εσφαλμένη. Η συγγραφέας όχι μόνο ξετυλίγει ευκίνητα το νήμα της αφήγησής της, ξέροντας πού και πότε πρέπει να κάνει «κατ» (μια τέχνη που λίγοι Έλληνες συγγραφείς κατέχουν), αλλά και επιλέγει με λεπταισθησία τα κατάλληλα σημεία για να αναστείλει προσωρινά την προώθηση της πλοκής και να φωτίσει την προσωπικότητα των χαρακτήρων, με αναδρομές στο παρελθόν τους και σημαίνουσες λεπτομέρειες της καθημερινής συμπεριφοράς τους. Η ματιά της, γενικά αποστασιοποιημένη, γίνεται πότε πότε αδιόρατα ειρωνική ή συγκρατημένα τρυφερή, αλλά δεν οδηγεί ποτέ σε εύκολα και τελεσίδικα σχόλια. Η συγγραφέας έχει να κάνει με νέους ανθρώπους και ξέρει ότι οι ευαισθησίες των νέων είναι πολυδύναμες, μπορούν να εκφραστούν με απρόβλεπτους τρόπους. Αυτό το δεδομένο παίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας της.

Για ποια πράγματα γίνονται οι άνθρωποι στ' αλήθεια εθελοντές; Η Λύρη διατυπώνει ρητά αυτό το ερώτημα στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου, αλλά στην πραγματικότητα το θέτει με την ίδια την ιστορία που αφηγείται. Η στράτευση σε οργανωμένα κινήματα μπορεί να είναι ειλικρινής, βαθιά και συνεπής, μπορεί και όχι. Αλλά οι αρχές που εμπνέουν αυτά τα κινήματα έχουν μικρότερη ψυχοκινητική δύναμη από το άμεσο βίωμα, από το συγκεκριμένο γεγονός που προκαλεί στον άνθρωπο μια εσωτερική εξέγερση και τον σπρώχνει να κάνει προσωπική του υπόθεση έναν υπερπροσωπικό αγώνα. Ή, για να το πούμε με πιο επιγραμματικό τρόπο, οι εθελοντές είναι πιο αξιόπιστοι από τον εθελοντισμό.

Είχα διαβάσει αυτό το βιβλίο όταν είχε βγει και πραγματικά με έκανε να σκεφτώ πολλά πράγματα γύρω από τον εθελοντισμό και όσους αγωνίζονται "για έναν καλύτερο κόσμο". Τελικά τα πράγματα ίσως να μην είναι τόσο ιδεαλιστικά και ρόδινα όσο φαίνονται. Συμφωνώ σε μεγάλο βαθμό με την κριτική του Δημοσθένη Κούρτοβικ και με τη σκέψη της Νιόβης Λύρη. Γιατί όρεξη για εθελοντισμό από τον κόσμο υπάρχει. Μήπως όμως, μήπως, πίσω από τα κινήματα αυτά του εθελοντισμού κρύβονται τα χρήματα;

Παλιότερα ήμουν μέγας υποστηρικτής της Greenpeace και άλλων εθελοντικών οργανώσεων, που κυρίως είχαν να κάνουν με την προστασία του περιβάλλοντος και των ζώων. Ακόμη είμαι, αλλά τώρα το σκέφτομαι περισσότερο πριν πληρώσω "συνδρομές". Δεν ξέρω, ίσως μεγαλώνοντας να έγινα περισσότερο σκεπτικιστής...

Άσχετο: Ξεφύλλισα ξανά το βιβλίο την ώρα που το καταχωρούσα και βρήκα στην αρχή ένα απόσπασμα που ίσως θυμίσει κάτι σε μερικούς BookCrossers (ονόματα δε λέμε, οικογένειες δεν θίγουμε):

Λίγες ώρες πριν, στα Εξάρχεια, οι παρέες με τις Άμστελ στα χέρια στρογγυλοκάθονταν στο στέκι τους, γύρω από το σημαδεμένο άγαλμα, σαν να γεννήθηκαν εκεί και να επρόκειτο εκεί να πεθάνουν. [...] Ο Χάρης μόλις είχε καταναλώσει μια πίτσα στο "Μαύρο Πρόβατο" και χάζευε στο διανυκτερεύον περίπτερο τα απλωμένα καταγής περιοδικά και τα αναρχικά βιβλία τσέπης, όταν θυμήθηκε την επικείμενη δημοσίευση της αφίσας των εθελοντών στον κυριακάτικο Τύπο. Αν ήθελε να τη δει από τώρα, έπρεπε να κατηφορίσει προς την Ομόνοια -πράγμα, εξάλλου, που συνήθιζε τα σαββατόβραδα. [...] Ψηλά, πάνω από τα φώτα της πόλης, ο ξάστερος ουρανός προμήνυε ανοιξιάτικη μέρα. Ο Χάρης σκεφτόταν ότι πολύ το ήθελε ένα μακρύ, χωρίς προορισμό, ταξίδι με το αυτοκίνητο. Κι ακόμα, ότι βαριόταν, κυριακάτικα, τη συνάντηση με τους εθελοντές.

Ντόινγκ!!!!!!!!!


=======BOOKRING======================

Αποφάσισα να κάνω αυτό το βιβλίο BookRing για να το διαβάσουν κι άλλοι. Μέχρι στιγμής έχουμε 6 συμμετοχές. Το βιβλίο θα ξεκινήσει να ταξιδέυει από την Αθήνα. Αν θέλετε να μπείτε, στείλτε μου ένα μήνυμα, κάπου θα σας βολέψουμε (χεχεχε). Α! Ξέχασα! Βάλτε και καμιά φωτό στα journal entries σας! Να έχουμε και εικονίτσες!

* StrangeEmily --------------->Αθήνα
* librissima -----------------> Θεσσαλονίκη
* Daphne-gr ------------------> Καβάλα
* karry ----------------------> Χανιά
* RobberGirl ----------------->Αθήνα / Αλόννησος
* deadendmind ----------------> Αθήνα (ζήτησε να μπει στο τέλος)

Πήρα το bookring από τον Άρη και ανυπομονώ να το διαβάσω. Για να δούμε, όταν τελειώσω το βιβλίο θα συνεχίσω να τα δίνω σε Γρινπις, διεθνή Αμνησία και στον κουμπαρά του bookcrossing?

Πολύ καλογραμμένο, απεικονίζει ρεαλιστικά τη σύγχρονη κατάσταση, τόσο στις ανθρώπινες σχέσεις όσο και στα γενικότερα κοινωνικά φαινόμενα. Το "μυστήριο" του Ιάσονα δένει πολύ καλά με την ιστορία και τον προβληματισμό του βιβλίου και αυτό που μου άρεσε κυρίως είναι ότι δεν δίνεται βάρος στη ντετεκτιβική πλευρά σε βάρος της ουσίας, όπως πολύ συχνά συμβαίνει σε ανάλογες ιστορίες.
Προσωπικά με βάρυνε κάπως το βιβλίο και με έκανε να νοιώσω απαισιόδοξα τελειώνοντάς το με τον ρεαλισμό του όσον αφορά στα κίνητρα των εθελοντών, στα αδιέξοδα στις ερωτικές σχέσεις και με την περιγραφή της καθημερινής σύγχρονης Αθήνας. Αυτό που είχα ανάγκη ήταν κάποια απογείωση, αλλά εδώ μιλάμε για την απόλυτη γείωση! Αλλά είπαμε, αυτά είναι κάποια συναισθήματα που μου γεννήθηκαν και δεν έχουν να κάνουν με την αξία του μυθιστορήματος. Αυτό που θέλει να πει "ο ποιητής" το λεει, και μάλιστα πολύ καλά.

Το στέλνω αύριο ή μεθαύριο στη Librissima!

Έλαβα σήμερα το βιβλίο. Ευχαριστώ, StrangeEmily!

Εμένα δε μού άρεσε, για να είμαι ειλικρινής, ο τρόπος γραφής. Μου έδινε την εντύπωση ότι η συγγραφέας καθόταν και σκεφτόταν επί ώρες πώς θα γράψει την πρότασή της, πράγμα που δεν είναι κακό, όταν όμως δε φαίνεται. Κι αυτή η εμμονή να γράφει απίστευτες λεπτομέρειες...
Η ιστοριούλα καλή ήταν, κατά τη γνώμη μου όμως άγγιξε αρκετά επιφανειακά ένα τόσο σοβαρό θέμα. Σε βάζει όμως σίγουρα σε κάποιες σκέψεις.
Το εύρημα στο τέλος ήταν πολύ καλό όμως.

Μόλις γύρισα στο σπίτι και με περίμενε ένας φάκελος με δύο βιβλιαράκια. Το ένα ΟΙ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ και ένα μίνι: ΠΑΜΕ ΞΑΝΑ...? από τη librissima. Να δω πότε θα διαβάσω αυτήν τη στοίβα που έχει μαζευτεί...

Για να πω την αλήθεια, δε μου άρεσε και πάρα πολύ. Σαν ιστορία ήταν καλό και σε βάζει σε σκέψεις. Αλλά με κούρασε λίγο. Πολλές λεπτομέρειες, χωρίς να χρειάζεται (νομίζω).
Πάντως επειδή ανήκω σε εθελοντική οργάνωση (Σώμα Ελληνικού Οδηγισμού) απλά ήθελα να πω, ότι όντως πολλοί άνθρωποι που γίνονται μέλη σε μία οργάνωση μπορεί να έχουν τους δικούς τους λόγους, άσχετους με τους σκοπούς της κάθε οργάνωσης. Παρ' όλα αυτά σχεδον πάντα αποδεικνύονται χρήσιμοι, με τον δικό τους τρόπο. Και ο ενεργός εθελοντισμός (όχι απλά στέλνω χρήματα σε μια οργάνωση) σε κάνει να νοιώθεις πραγματικά χρήσιμος και πως όντως κάτι προσφέρεις στον κόσμο μας που μας έχει τόσο πολύ ανάγκη!!

Το στέλνω αμέσως στην karry.

Το παρέλαβα σήμερα από το ταχυδρομείο και έχω αρχίσει ήδη να το διαβάζω!

Καλογραμμένο σαν σχεδιάγραμμα έκθεσης φροντιστηρίου και ευκολοδιάβαστο.
Ο προβληματισμός που θέτει το βιβλίο για τις εθελοντικές οργανώσεις και τους εθελοντές, δεν πρόσθεσε τίποτε καινούριο στις σκέψεις που έχω κάνει (και ίσως οι περισσότεροι από εμάς) από καιρό. Επίσης τον δολοφόνο του Ιάσονα τον υποπτεύθηκα πολύ γρήγορα και μου χάλασε, την όποια, αγωνία.

Μόλις μάθω την διεύθυνση της Robbergirl θα της το στείλω.

To elava simera apo tin Karry, pou mou to estile apo tin Kriti. Epidi exo katagogi apo tin Alonniso (alla ke mia emmoni me ton ethelodismo) ine kati pou me endiaferi poli na diavaso. Vlepo oti meta apo mena sto bookring exi dilosi simmetoxi i DeadEndMind. Opote, tha to diavaso ke tha to proothiso.

Ena poli kako vivlio! Kakisto, tha elega. Apo ta xirotera pou exo diavasi ton telefteo kero. Apo ta prota 2-3 kefalea to vrisko apolitos aniaro ke eknevristiko, alla to diavazo os to telos me to zori, giati :
1) thelo na do ti diaolo arese ston Aris1 ke
2) nomizo oti tha milai gia tin Alonniso (DEN milai gia tin Alonniso).
Lipon, ti na protopo... i iroes ine oli anexeretos anoiti ke vareti, den katafernoun katholou na mas kanoun na endiaferthoume gia ti mira tous. I ploki mas proetimazi gia kati spoudeo ke sinarpastiko (idika oson afora sto logotipo tis afissas) gia na katalixi telika se mia tripa sto nero. Oso gia ti grafi...i siggrafeas anaferi diarkos ta idia ke ta idia ke adinati na mas prokalesi to opiodipote sinesthima.
A! Ke i sosti grafi tou idous tis fokias ine monachus-monachus, oxi monahus-monahus!
I kedriki idea, vevea, apo moni tis exi endiaferon ke, an tin ixe analavi kapios siggrafeas me taledo, tha borouse na ixe kani thavmata. Krima pou i Niovi Liri ta ipovivase ola afta se mia apli erotiki istoria, xoris kan to elafridiko tou pathous....

RELEASE NOTES:

Το BookRing επέστρεψε σε μένα και συνειδητοποίησα ότι δεν μου έλειψε ιδιαίτερα. H deadendmind που είχε παρακαμφθεί στην «αλυσίδα» του ταξιδιού του μου είπε πως τελικά δεν θέλει να το διαβάσει. Έτσι θεώρησα καλό να το αφήσω να φύγει...

Άφησα αυτό το βιβλιαράκι στη συνάντηση των Αθηναίων Bookcrossers κατά τις 4 το απόγευμα στο πατάρι του Καφέ-μπαρ Μαγκαζέ όπου περάσαμε άλλο ένα ευχάριστο απόγευμα με κουβέντα και καφέ.

Δείτε εδώ που βρίσκεται το Μαγκαζέ

Τα παιδιά στο καφέ έχουν τοποθετήσει στο πατάρι μια ωραία βιβλιοθηκούλα. Αν δεν υιοθέτησε κανείς το βιβλίο, θα βρίσκεται εκεί…

Το έπιασα στην συνάντηση Μαρτίου στο Magaze

RELEASE NOTES:

Το διάβασα μετά απο πολύ καιρό και θα το απελευθερώσω στο ξενοδοχείο που δουλεύω τώρα.

Το γεγονός οτι κάποιοι εκμεταλεύονται την ανάγκη των ανθρώπων να αλλάξουν τον κόσμο και να τον κάνουν καλλύτερο δεν σημαίνει οτι πρέπει να αγνοούμε τέτοιες οργανώσεις ή οτι δεν έχουν αποτέλεσμα οι προσπάθειές τους.

Το βιβλίο μου άρεσε πάρα πολύ και θα ήθελα να το κρατήσω για την permenant collection μου αλλά το ξανασκέφτηκα και θα το ελευθερώσω στην Σαντορίνη όπου υπάρχει έλλειψη ελληνικών απελευθερώσεων.

Ελπίζω να έχει καλή τύχη.